برساخت اجتماعی سیاست‌های افزایش فرزندآوری و موانع پیش‌رو: مطالعه‌ی موردی کاربران اینترنتی

فرزندآوری به عنوان یک رفتار اجتماعی از جمله موضوعاتی است که در طول یک دهه‌ی اخیر به ‌طور روزافزونی در فضای رسانه‌ها مطرح می‌شود. مقاله‌ی حاضر برساخت اجتماعی سیاست‌های افزایش فرزندآوری و تفسیر موانع پیش‌رو در فضای رسانه را مطالعه می‌کند. نمونه‌ی بررسی شده متشکل از 705 کاربر اینترنتی در پایگاه‌های خبری ایران است. روش‌شناسی تحقیق مبتنی بر تحلیل محتوای کمی و کیفی است. در بین اخبار مرتبط منتشر شده، 5 خبر که بیشترین مخاطب را داشتند، برای تحلیل انتخاب شدند. تحلیل محتوای کمی نظرات کاربران نشان داد که 7/95 درصد نظرات ارائه شده رویکرد انتقادی، 7/0 درصد رویکردی منفعلانه و 6/3 درصد رویکردی همراهانه در تفسیر موانع فرزندآوری داشتند. همچنین مهم‌ترین مقولات برآمده از تحلیل محتوای کیفی عبارت‌اند از «فرسایش روزافزون اعتماد نهادی و محقق نشدن سیاست‌های افزایش فرزندآوری»، «سوء مدیریت جمعیت فعلی»، «احساس ناامنی روانی نسبت به آینده‌ی فرزندان»، «عدم انسجام و ثبات در سیاست‌های افزایش فرزندآوری»، «تغییر نگرش‌ها»، « تأکید بر کیفیت به جای کمیت» و «مادی‌گرایی افراطی». مقوله‌ی نهایی نیز عبارت است «نهادینه شدن فرزندآوری پایین» که توان پوشش معنایی یافته‌های پژوهش را دارد. بر اساس نتایج می‌توان گفت که اگر چه رویکرد انتقادی کاربران در خصوص موانع پیش روی فرزندآوری به سیاست‌گذاری و مسئولین مربوط معطوف است، ولی تغییر نگرش و رفتار مردم نقش پررنگ‌تری در نهادینه شدن فرزندآوری پایین در جامعه دارد و این به معنای آن است که تحقق سیاست‌های افزایش فرزندآوری، نیازمند توجه سیاست‌گذارن به الگوهای رفتاری نهادینه شده در بین مردم است.